Рубрика: Стихотворения

PDF	| Печать |

Джукъла, достум, къатты демий, джат топракъта,

Озь джуртунъ джокъ, болса да – шай бек узакъта…

Джукъла, джатнынъ той сесине баш къалдырмай,

Баарине, бульбулине ич алдырмай…

Бир кунь келип, бу думанлар котерильсе…

Юджелерден барымызгъа сес берильсе…

Сен де уян «Алла! Алла! …» чынълагъанда,

Фериштелер якъынлардан тынълагъанда…

Силь козюнъни, джигитлердий, атлан, къушан!

Джылдызлардан анъла энди: бек якъын танъ…

Тувушны тут, сонъ, джуртунъа юзь чевирип,

Къыл намазынъ, топрагъына бетинъ сюрип…

Нафилени бек узатмай, джолунъа тюш,

Джуртта буюк ибадетинъ иджра тиюш…

Виран койлер, басыкъ уйлер темелинден,

Шифа алып «ольмез умют» сагъ элинден,

Бизлер энди джурт севдасы башымызда,

Чевре къардаш, алчакъ душман къаршымызда…

Бахт янълышын тюзельтмеге тургъанмыздыр.

Чюрюк джерге «Хакъ» деп аякъ ургъанмыздыр.

О вакъыт да мезарынъны бегенмесенъ,

«Дегенимдай олалмадым, языкъ» десенъ,

Джурь согъушлар мейданыны джаяв, атлы,

Бир олюм сеч, ол бир даа татлы, татлы…

Будапешт,

1917 с. декабрь

PDF	| Печать |

Уй алдында сармашыкъ, акъшам сефа.

Арасында тёшельген миндер, килим,

Отургъанмыз тиз-тизге бар къоранта.

Анам къашкъа сыгъымын ауйын айта:

«Асыл тегин савдырмай гъарип айван!

Кене тёкти бир къопкъа акъ сютюмни,

Янъы кельди, тилини анламайман!»

«Асрамасын бильмели – дий къартбабай,

Айтмасын биль, о анълар эр тильден де,

Айван болгъач онъа да асрав керек,

Эпимиз шай къуйлу эдик яш экенде.»

Анай къартман сыгъырчюн тартышкъанда,

Биз бу якъта бабайман ойнашамыз;

Де саатын чыкъара, де пычагъын,

Де къолуна, де бойнуна сарылшамыз.

– Къа, Бекир! – дий, корийим йигитлигин,

Тутушынъыз Нурайман бир бель-бельге;

Къайсынъыз пек къараман, белли олсун,

Чайсынъыз пек чыдайджакъ боран ельге.

Бизлер де пек бегенип тюшюнджесин,

Шу саатта килимден тышкъа чыкъа,

Нурайчыкънен бель-бельге тутушамыз.

Мен тилимни чыкъарам, о тиш сыкъа.

О бирлери сусалар бизге къарап,

Къартбабайчыкъ къувана, къолун къакъа;

«Ай, Бекир! – дий, – сагъына мукъайт ол!

Сакът ол, берме аягъын ыргъачыкъкъа!

Оп, оп!… Аайт!.. Сейит Бекир, ань-на шай!..

Янбашкъа ал! Ана-на-на! Тарт! Къалдыр! Ат!

Ана-на-на! Чора Батыр! Ооп! Афферим балай!»

Нурай, гъарип мугъая, агълап башлай,

Бабам: «Ёкъ – дий, – Сейит Бекир козь бояды,

Ыргъачыкъны къайтармай янбашкъа алды…

Янъы баштан олмаса, тызымлады…»

«Куреширмен санъа мен бинъ бир кере,

Мен йыкъылсам пек арув сизлерге я?

Сенинъ огълунъ дегильмен айса энди,

Меним бабам, къартбабай, ана сагъа!

Шакъылдайлар джумлеси, Нурайчыкъ да …

Анам: «Кель, – дий, – Сейит Бекир, опь Нурайны!

Ёкъсам сагъа къазан тюп бермем саба,

Кель мугъайтын ашай этипмен анайны!…

Джувукълайман Нурайгъа яваш яваш,

Къолчыгъындан тутаман, къалдыраман;

Башын сыйпап, къалпагъын кийдирген сонъ,

Къарт бабайгъа джувура, сакъланаман…

Нурайчыкъны анайым къуча, сюе:

«Емиш, акъча берирмен саба санъа,

Бугунь акъшам осерсин Бекирден пек,

Ярын оны йыкъарсын бир туткъанда!..»

«Тек курешнен, – дий бабам, – олмаз йигит,

Къа, къарайым, къайсынъыз яхшы ойнай;

Эсма, балам, бер мында тильсизни сен,

Къарайыкъ, онынъ тилинден къайсы анълай?

Бираздан сонъ дувбулдай тильсиз къавал,

Гонълюм тола, тамирим яна, къайнай.

Аякъларым озьлери юрип кете,

Козьлеримде эр бир ший йырлай, ойнай.

Секирип тура Нурайман, ойнап башлай,

Къара ерни тепемиз, секиремиз,

Къоллар бельде, башларда «Оп, оп!», – дий де,

Тизимизни ерге шай тийдиремиз.

Йыр явашлай, бизлер де явашлайыныз,

Базы, бирден юкселе, ачувлана…

«Сен де, сен де!», – дий бир ший къулакъларда,

Аякъларны урамыз, ер тозлана,

Йырлар бите, денъише, болдырамыз,

«Энди ава къалмады, – дий къартбабай,

Экеви де пек чебер, акъкъын айтсакъ,

Келинъиз мында Сейит Бекир, сен де Нурай!

Сен де, сен де алтын сач, шайлы Эсмам!»

Эсмачыкъ да сокъула арамызгъа.

«Мына сизге он капик, пайлашынъыз,

Той ясарсыз, аш алып къокъланызгъа.»

«Учер капик, – дий бабам, – экисине

Дёрт капикни Нурайгъа ляйыкъ бермек;

Эсма ярын ойнаса, шабаш алыр,

Бекир енген, она акъча не керек.»

«Иште санъа янъы адет! – диймен джылап.

Бунынъчюн де копкеджек тартышамыз,

Эр биримиз, эн сонъу бир бавурда

Юкълап къала, унута, барышамыз.

Бираздан сонъ ай догъа, кулюмсиреп,

Башымызгъа нурларын тёке-тёке…

«Ах, Танърым, сен багъышла!» – дий къартбабай,

Къол котерип йылдызлы, айлы кокке.

Будапешт,

1917 с.

PDF	| Печать |

Бала окъуй, «Амин!» дий джурт бахтына,

Бек къатмагъан мийчиги джав ахтына..

Кимсе бильмий Токъаймы, Дженгизм’екен..

«Акъ!» дий Татар баллары кокке къарап,

«Джурт» дий халкъым гъурбетде, джолун сорап,

Кимсе бильмий, джурт къайда, акъ не экен.

Кече куньдюз ялвара дервиш, факъыр,

Корюнсин деп азгъана джумерт Хызыр…

Кимсе бильмий, ким экен, къайда экен…

Эр кес ашай, зевкъ эте, джашаймыз деп,

Эписи бильмий макътана, шулаймыз деп,

Джашавы бир тюшм’екен, бир ишм’екен…

Татарлыкъчюн олемиз моюн букип,

Кимсе сормай азгъана козьджаш тёкип:

Бу джашчыкълар джигитми, къойчыкъмы экен…

Лозан,

1920 с. майыс 17